Veeteelt op het veen

Vooral de veehouderij vormt de basis voor het landschap en de plattelandsnatuur van het gebied. Dit karakteristieke veenweidelandschap wordt niet alleen gewaardeerd voor de mens, ook tientallen soorten (weide)vogels broeden, groeien en foerageren graag tussen de koeien, in de voedselrijke grond en het kruidenrijke gras. Als vee houden in Landelijk Noord door klimaatverandering en maatregelen tegen bodemdaling niet meer mogelijk is, verdwijnt er dus een essentieel onderdeel van het ecologische systeem van Landelijk Noord.

Daarom zien veel boeren het belang van het tegengaan van bodemdaling. In samenwerking met Vereniging Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer Water, Land & Dijken hebben zes boeren het initiatief genomen om een oplossing te vinden voor het inklinkende veen. Het is immers niet alleen voor de natuur belangrijk dat het veen niet oxideert, maar ook voor het toekomstperspectief van de boeren zelf. Als de boeren in de toekomst hun bedrijven voort willen zetten, zullen er duurzame maatregelen genomen moeten worden. Daarnaast is een té droge grond en té laag waterpeil ook niet rendabel. Droogte betekent een slechtere graskwaliteit en daarmee minder en lagere kwaliteit melkproductie.

Als eerste stap zijn bij alle boeren in hun land peilbuizen aangelegd. Deze peilbuizen meten de stand van het grondwater. In eerste instantie leek het allemaal wel mee te vallen. Onder het veen lag een flinke kleilaag en het waterpeil was redelijk hoog. Een periode van droogte in de zomer legde het probleem pas echt bloot; het waterpeil was gezakt tot wel 1 meter 30 onder het maaiveld! Dat was even slikken. Het werd duidelijk dat het tijd was voor actie.

Er zijn een aantal maatregelen die boeren kunnen nemen om bodemdaling tegen te gaan, de één doet het ene, de ander het andere, sommige boeren combineren de maatregelen. Een belangrijk uitgangspunt voor het inzetten van de maatregelen is dat de agrariërs hun inkomen uiteindelijk behouden of verbeteren; de bedrijfsvoering moet wel rendabel blijven. Er zijn drie maatregelen die nu het meest effectief lijken en in de toekomst waarschijnlijk ingezet gaan worden: drukdrains,  greppelinfiltratie en het ‘verkleien’ van de grond. Dit laatste houdt in dat de boer klei over zijn land strooit. De kleideeltjes binden zich dan aan de veendeeltjes, waardoor de bodemdaling afneemt. In theorie een simpele, effectieve oplossing. Dat klopt ook, maar in de praktijk blijkt het door verschillende regelgevingen niet eenvoudig toe te passen.

Ben je benieuwd naar de inzet van drukdrains en greppelinfiltratie? Vervolg je route en lees dan de verhalen van Boer Thom Huitema en de familie Zant.