Weidevogels in het Wormer- en Jisperveld
Laag Holland is rijk aan natuur. Groene weilanden doorkruist door sloten en vaarten, uitgestrekte veenweiden en oneindig water. Bezoekers en bewoners genieten elke dag van dit bijzondere landschap.
Alleen heeft Laag Holland er niet altijd zo uitgezien. Door de jaren heen is het gebied vooral door mensenhanden ontwikkeld. Om het leven onder zeeniveau leefbaar te maken zijn grote gebieden drooggelegd en werden er watergangen gegraven om het water af te voeren. Nog elke dag wordt er met man en macht gewerkt om de bijzondere natuur van Laag Holland te onderhouden.
Zo ook in het Wormer- en Jisperveld, dat weer zijn eigen uitdagingen kent. Een p…
Alleen heeft Laag Holland er niet altijd zo uitgezien. Door de jaren heen is het gebied vooral door mensenhanden ontwikkeld. Om het leven onder zeeniveau leefbaar te maken zijn grote gebieden drooggelegd en werden er watergangen gegraven om het water af te voeren. Nog elke dag wordt er met man en macht gewerkt om de bijzondere natuur van Laag Holland te onderhouden.
Zo ook in het Wormer- en Jisperveld, dat weer zijn eigen uitdagingen kent. Een probleem waar niet alleen het Wormer- en Jisperveld, maar heel Nederland mee te maken heeft is het dalende aantal weidevogels. Sinds eind vorige eeuw ziet men het aantal weidevogels in het Wormer- en Jisperveld jaarlijks afnemen. Natuurmonumenten, lokale boeren en vrijwilligers hebben hun handen ineen geslagen en zorgen er samen voor dat het Wormer- en Jisperveld een walhalla blijft voor weidevogels. Lees tijdens je fietsroute het verhaal hieronder en kom meer te weten over de weidevogels in dit unieke veenweidegebied.
Stap op de fiets en beleef het Wormer- en Jisperveld
Deze route start in het altijd gezellige Purmerend. Na slechts enkele minuten fietsen laat je de stad achter je en fiets je over de Kanaaldijk langs het Noordhollandsch Kanaal. Aan de rechterkant zie je het strakke geometrische verkavelingspatroon van UNESCO Werelderfgoed Droogmakerij de Beemster terwijl aan je linkerkant een lappendeken van water en land, het Wormer- en Jisperveld, zich uitstrekt.
Het Wormer- en Jisperveld is het grootste aaneengesloten veenweidegebied van West-Europa. In het voorjaar strijken hier jaarlijks honderden weidevogels als de grutto, tureluur, kievit en scholekster neer voor het broedseizoen. Wist je dat maar liefst 70% van de wereldpopulatie grutto’s jaarlijks naar Nederland vliegt om te broeden? In het voorjaar zie je in het Wormer- en Jisperveld overal waar je kijkt weidevogels wroeten in het sappige gras en vliegen boven de weilanden. Kijk maar eens goed om je heen!
Als je je ogen zou moeten geloven, zou je niet meteen zeggen dat het slecht gaat met de weidevogel. Toch loopt het aantal weidevogels sinds eind vorige eeuw ieder jaar af. Speciaal natuurbeheer voor weidevogels door Natuurmonumenten en lokale boeren heeft ervoor gezorgd dat de aantallen de laatste jaren zijn gestabiliseerd, maar helaas is dit niet genoeg. Daarom doet Natuurmonumenten er samen met lokale boeren en vrijwilligers van alles aan om voor de weidevogel de ideale leefomgeving te creëren. De weidevogel is dol op natuurgraslanden met veel variatie in kruiden en grassen, een zachte bodem om voedsel uit te prikken, veel insecten en weinig verstoring. Om dit te creëren is speciaal natuurbeheer nodig. Denk hierbij aan het bemesten, op de juiste momenten maaien en het regelen van de waterhuishouding van de graslanden. Meer weten over het beheer van het Wormer- en Jisperveld? Klik dan op punt vijf op de route.
Eén van de grootste uitdagingen in het Wormer- en Jisperveld is de waterhuishouding. Weidevogelgrond mag namelijk niet te droog, maar ook niet te nat zijn. Om voor de juiste balans tussen nat en droog te zorgen is het belangrijk om het waterpeil nauwkeurig te kunnen beheren. De houten en stalen weidemolentjes, die je hier en daar in het Wormer- en Jisperveld ziet staan, spelen hierin een belangrijke rol. Meer weten over de weidemolentjes? Klik dan op punt zes op de route.
Halverwege de route kom je langs een bijzonder plekje in het Wormer- en Jisperveld; de Schaalsmeerpolder. Deze kleine, strakke droogmakerij staat ook wel bekend als de ‘kraamkamer’ van het veenweidegebied. Bij de ingang van de Schaalsmeerpolder vind je een heerlijke picknickplaats. Zet je fiets hier gerust even aan de kant voor een korte pauze of wandel een stukje door deze kleine, bijzondere polder. Meer weten over de Schaalsmeerpolder? Klik dan op punt zeven op de route. Tip: bezoek Bezoekerscentrum De Poelboerderij voor een prachtige vaartocht door het veenweidegebied of voor meer informatie over dit unieke gebied.
Na een mooi rondje langs het Wormer- en Jisperveld laat je het veenweidegebied achter je en fiets je weer naar het centrum van Purmerend. Hier kan de dag worden afgesloten bij één van de gezellige horecagelegenheden in het centrum.
Deze route is ontwikkeld door Bureau Toerisme Laag Holland, in opdracht van het Recreatieschap Twiske-Waterland, het Recreatieschap Alkmaarder- en Uitgeestermeer en de Provincie Noord-Holland en is onderdeel van het Interbestuurlijk Programma Vitaal Platteland.
Neem alvast een kijkje
Dit ga je zien
Busstation Tramplein
Busstation Tramplein is het busstation bij het centrum van Purmerend. Vanaf dit busstation gaan er directe bussen naar Amsterdam, De Rijp, de Beemster, Edam en Volendam.
Busstation Tramplein
Busstation Tramplein is het busstation bij het centrum van Purmerend. Vanaf dit busstation gaan er directe bussen naar Amsterdam, De Rijp, de Beemster, Edam en Volendam.
Hier os ook een serviceloket gevestigd. Bekijk onderaan de openingstijden.
Bij het loket van dit busstation is de Amsterdam & Region Day ticket te koop. Met dit ticket ontdek je de stranden van Zandvoort, de kaasmarkt in Edam en oer-Hollandse dorpen als Volendam met een 24-uurs openbaarvervoerskaart. Het is een speciale kaart geldig in metro's, trams, bussen en treinen van GVB, Connexxion, EBS, AllGo, R-net en NS in de metropoolregio Amsterdam. Bij de aankoop van deze dagkaart ontvang je een bijbehorende Routekaart voor de regio Amsterdam vol handige tips en niet te missen hoogtepunten.
Theetuin de Neckermolen
Onder de rook van Purmerend vind je dit idyllische pareltje van de regio. Geniet hier zomers met je vrienden of familie tussen de fruitbomen van huisgemaakte lekkernijen of een heerlijke high tea in de tuin.
Theetuin de Neckermolen
Onder de rook van Purmerend vind je dit idyllische pareltje van de regio. Geniet hier zomers met je vrienden of familie tussen de fruitbomen van huisgemaakte lekkernijen of een heerlijke high tea in de tuin.
Reserveren?
Er kan enkel voor High Tea’s en voor groepen groter dan 10 personen gereserveerd worden. Voor een lunch, borrel of taartje kun je gerust langs komen en reserveren aan de deur. Er is bijna altijd wel een plekje voor je vrij.
Heb je iets te vieren?
Ben je jarig, heb je een jubileum te vieren of een andere reden om iets te vieren? Bij Theetuin de Neckermolen kan een deel van de boomgaard worden afgehuurd tijdens openingstijden! Klik op de button voor meer informatie of neem contact met ons op via de mail info@theetuindeneckermolen.nl.
Zorg- en ontmoetingsboerderij Limosahoeve
Aan de Oudelandsdijk in Spijkerboor vind je zorg- en ontmoetingsboerderij Limosahoeve. Hier bieden zij onder andere dagbesteding aan diverse doelgroepen.
Zorg- en ontmoetingsboerderij Limosahoeve
Aan de Oudelandsdijk in Spijkerboor vind je zorg- en ontmoetingsboerderij Limosahoeve. Hier bieden zij onder andere dagbesteding aan diverse doelgroepen.
Bij de zorg- en ontmoetingsboerderij vind je ook het 'Limosaboetje' in dit kleine winkeltje aan de weg wordt van alles aangeboden. Van (strip)boeken en eieren tot vers groente en fruit rechtstreeks uit de moestuin en/of kas, hier vind je het allemaal. Neem gerust een kijkje!
Beheer in het Wormer- en Jisperveld
Om van het Wormer- en Jisperveld de ideale leefomgeving te maken voor de weidevogels is het belangrijk om de graslanden in het veenweidegebied te verbeteren. Weidevogels zijn kieskeurige beestjes en niet alle graslanden voldoen aan hun eisen.
Beheer in het Wormer- en Jisperveld
Om van het Wormer- en Jisperveld de ideale leefomgeving te maken voor de weidevogels is het belangrijk om de graslanden in het veenweidegebied te verbeteren. Weidevogels zijn kieskeurige beestjes en niet alle graslanden voldoen aan hun eisen.
Van de strakke, éénkleurig-groene (turbo)graslanden moeten zij niks hebben. Hun voorkeur gaat uit naar natuurgraslanden met een grote variatie in kruiden en grassen, een zachte bodem, veel insecten en weinig verstoring. Momenteel voldoen niet alle graslanden in het Wormer- en Jisperveld aan de eisen van de weidevogel. Natuurmonumenten, lokale boeren en vrijwilligers proberen door speciaal natuurbeheer voor weidevogels de ideale leefomgeving te creëren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het bemesten, op de juiste momenten maaien en het regelen van de waterhuishouding van de graslanden.
Bemesten van natuurgraslanden
Eén van de oorzaken van de achteruitgang van de weidevogelstand is het milieubeleid uit de jaren ’90. Door dit beleid werden boeren verplicht om de mest zoveel mogelijk ondergronds te injecteren. Deze manier van verspreiding van mest zorgt onder andere voor turbograslanden. Dit zijn juist de graslanden waar de weidevogel niks van moet hebben. Daarnaast is het injecteren van mest ook slecht voor het bodemleven en daarmee voor de voedselvoorziening van weidevogels als de grutto, kievit en tureluur.
Ruige mest (mest met stro) levert voor kleine weidevogels, die van insecten, wormen en larven leven, betere leefomstandigheden. Voor het Wormer- en Jisperveld produceert Natuurmonumenten deze ruige mest in de potstal. Meer weten over de potstal van Natuurmonumenten? Ga dan naar ‘Potstal Natuurmonumenten’.
Vlak voordat de weidevogels aankomen in het Wormer- en Jisperveld wordt de ruige mest uitgereden (van februari tot begin maart) over de natuurgraslanden. Deze mest trekt veel insecten aan die als voedsel dienen voor de weidevogels, maar draagt ook bij aan het verrijken van het kruidenrijke gras en het bodemleven. Perfect voor de ideale leefomgeving voor de weidevogel!
Maaien van natuurgraslanden
Natuurgraslanden worden ongeveer 1 à 2 keer per jaar (na het broedseizoen) gemaaid terwijl turbograslanden veel vaker en eerder worden gemaaid. In het voorjaar is hierdoor het verschil tussen natuurgraslanden en turbograslanden goed zichtbaar. Turbograslanden zijn namelijk vaak eentonig; ‘gewoon’ groen gras, gemaaid op één hoogte. Natuurgraslanden zijn daarentegen veel gevarieerder; meerkleurig, verschillende hoogtes planten en bloemen, met veel insecten en vogels. Kun jij deze graslanden van elkaar onderscheiden?
Het maaien van de natuurgraslanden, of juist het zo min mogelijk maaien van de graslanden, is op verschillende manieren belangrijk voor weidevogels. Jonge weidevogels, die net uit het ei komen, hebben hierdoor bijvoorbeeld de tijd om op te groeien en vlieg-vlug te worden. Verder checkt men, voordat er gemaaid wordt, of er geen weidevogels meer aan het broeden zijn en wordt er zodanig gemaaid dat (weide)vogels die rondlopen tijd hebben om weg te lopen of vliegen. Daarnaast zorgt het weinige maaien ervoor dat gras, kruiden en bloemen langer kunnen bloeien en zaad kunnen zetten, waardoor het weiland nog natuurlijker wordt.
Waterhuishouding rond natuurgraslanden
De waterhuishouding van de natuurgraslanden is één van de grootste uitdagingen in het Wormer- en Jisperveld. Om de ideale leefomgeving voor weidevogels te creëren mogen de natuurgraslanden niet te droog, maar ook niet te nat zijn. Door binnen de percelen het waterpeil nauwkeurig te regelen wordt er onder andere voor gezorgd dat de diertjes, die voedsel zijn voor (weide)vogels, aan het oppervlak van de zachte grond zitten. Hierdoor kunnen zij deze gemakkelijk met hun snavel uit de grond pikken. Verder groeit en bloeit er op percelen met het juist waterpeil veel meer, wat weer meer insecten voor de weidevogels en meer schuilplekken voor de kuikens betekent.
Om in de toekomst de waterhuishouding op meer percelen in het Wormer- en Jisperveld te verbeteren, gaat Natuurmonumenten diverse aanpassingen doorvoeren. Hierdoor kan in de toekomst in droge tijden automatisch water worden ingelaten, waardoor ook deze graslanden geschikter en kruidenrijker worden voor weidevogels.
De houten en stalen weidemolentjes, die je hier en daar in het landschap ziet staan, spelen een belangrijke rol in de waterhuishouding van het Wormer- en Jisperveld. Meer weten over de weidemolentjes? Ga dan naar ‘Weidemolens in het Wormer- en Jisperveld’.
Weidemolens in het Wormer- en Jisperveld
Verspreid door het Wormer- en Jisperveld staan tientallen weidemolentjes. Al jarenlang spelen deze weidemolentjes een belangrijke rol in de waterhuishouding van het veenweidegebied.
Weidemolens in het Wormer- en Jisperveld
Verspreid door het Wormer- en Jisperveld staan tientallen weidemolentjes. Al jarenlang spelen deze weidemolentjes een belangrijke rol in de waterhuishouding van het veenweidegebied.
Zonder de juiste waterhuishouding verruigt het landschap waardoor onder andere het kruidenrijke gras, dat door de vele insecten weidevogels aantrekt, verdwijnt. Een goede balans tussen nat en droog is voor weidevogels dus erg belangrijk. Hiervoor kunnen wij de hulp van de weidemolentjes dus goed gebruiken.
In het Wormer- en Jisperveld vind je houten en stalen weidemolentjes. Misschien is het je zelf ook al opgevallen! De houten weidemolentjes zijn al tientallen jaren oud terwijl de stalen weidemolentjes pas van de laatste paar jaren zijn. Er bestaan twee typen weidemolentjes; de Bosmanmolen (vier wieken) en de Amerikaanse windmolen (hele cirkel vol wieken). Heb jij de verschillende weidemolentjes al in het veenweidegebied zien staan?
Door de jaren heen is er op het gebied van weidemolentjes veel veranderd. Van oudsher konden de weidemolentjes alleen water uitlaten. Maar dankzij een nieuw project worden op diverse locaties nieuwe weidemolens geplaatst die in tijden van droogte ook water kunnen inlaten. Op deze manier kunnen we het de weidevogels nog meer naar hun zin maken.
Hout of staal, oud of nieuw, alle soorten weidemolens zijn belangrijk voor de weidevogels in het Wormer- en Jisperveld. Toch ligt er in Nederland een groot probleem op de loer. Op dit moment zijn er in heel Nederland namelijk nog maar een paar mensen die deze weidemolentjes kunnen maken.
Meer weten over het belang van weidemolens? Bekijk dan de interessante video ‘Ode aan de weidenmolen’.
De Schaalsmeerpolder
Aan de rand van het Wormer- en Jisperveld ligt de Schaalsmeerpolder. Een kleine, strakke droogmakerij uit 1631. De Schaalsmeerpolder ligt, in vergelijking met de rest van het gebied, een stuk lager. Het gebied ligt hier één tot twee meter onder zeeniveau.
De Schaalsmeerpolder
Aan de rand van het Wormer- en Jisperveld ligt de Schaalsmeerpolder. Een kleine, strakke droogmakerij uit 1631. De Schaalsmeerpolder ligt, in vergelijking met de rest van het gebied, een stuk lager. Het gebied ligt hier één tot twee meter onder zeeniveau.
Wandelend over de Wormerringdijk is het hoogteverschil in het landschap links en rechts goed zichtbaar. Zonder de talloze kleine weidemolentjes die je onderweg in het Wormer- en Jisperveld ziet staan, zou het hier één grote waterplas worden.
De Schaalsmeerpolder is een unieke plek in het Wormer- en Jisperveld. Hier vind je namelijk veel goede natuurgraslanden waardoor in het voorjaar honderden weidevogels hiernaartoe trekken voor het broedseizoen. De Schaalsmeerpolder staat hierdoor ook bekend als de ‘kraamkamer’ van het Wormer- en Jisperveld.
Om het de weidevogels hier naar hun zin te maken, zorgt Natuurmonumenten ervoor dat het gras in de polder aan het begin van het broedseizoen kort en gevarieerd is. Kort gras is voor weidevogels ideaal. Hierin kunnen zij namelijk goed hun nest maken en tegelijkertijd hun vijanden in de gaten houden. Om de weidevogels extra te beschermen heeft Natuurmonumenten in de Schaalsmeerpolder vossenrasters geplaatst.
Bezoekerscentrum De Poelboerderij
Ongeveer tien kilometer boven Amsterdam ligt het natuurgebied Wormer- en Jisperveld. Een van oorsprong laagveengebied met een unieke flora en fauna.
Bezoekerscentrum De Poelboerderij
Ongeveer tien kilometer boven Amsterdam ligt het natuurgebied Wormer- en Jisperveld. Een van oorsprong laagveengebied met een unieke flora en fauna.
Sinds de oprichting in 1988 van Stichting De Poelboerderij vormt Bezoekerscentrum De Poelboerderij dé ‘toegangspoort’ voor jong en oud tot dit prachtige natuurgebied. Het gebied leent zich uitstekend voor mooie vaartochten. Door de kronkelige slootjes, unieke vegetatie, prachtige uitzichten en de aanwezigheid van vele soorten vogels, beleef je het Noord-Hollandse landschap op een bijzondere manier. Bezoekerscentrum De Poelboerderij zet zich al jaren in voor het behoud van deze prachtige natuur.
Het bezoekerscentrum:
Bezoekerscentrum De Poelboerderij is het hele jaar geopend, 7 dagen per week (van 9.30 tot 16.00 uur). Neem een kijkje in onze winkel, geniet van iets lekkers op ons terras, kom vergaderen, of neem deel aan een van onze vaartochten of activiteiten. Het Bezoekerscentrum is er voor iedereen die van de natuur houdt.
Vaartochten door het Wormer- en Jisperveld:
Bij Bezoekerscentrum De Poelboerderij is van alles te beleven voor jong en oud. Zo organiseert het bezoekerscentrum regelmatig verschillende vaartochten door het Wormer- en Jisperveld onder begeleiding van een ervaren schipper en gids. Tijdens de diverse vaartochten kun je onder andere weidevogels of roofvogels spotten, genieten van muziek, leren hoe je natuurfoto’s maakt, of schetsen in het veld.
Zoetwater aquarium:
Sinds 2021 heeft Bezoekerscentrum De Poelboerderij een gloednieuw zoetwater aquarium. Het vorige, koud water aquarium was ruim 25 jaar oud en toe aan vervanging. Het nieuwe aquarium is maar liefst meer dan 7 meter lang, waarmee een doorsnede van een boerensloot wordt laten zien. Kom langs en neem een kijkje ‘onder water’. Je ontdekt wat er allemaal in het water leeft: van kleine roofvisjes en (snoek)baars, tot aan allerlei soorten witvisjes, karpertjes, grondeltjes en de Schele Pos. Een bekende in de Zaanstreek!
Waterspeelplaats:
Wat is er nu leuker dan spelen met water? De waterspeelplaats bij het bezoekerscentrum is een levensgrote houten ‘aquaplay’ van maar liefst 70 meter, waar kinderen naar hartenlust kunnen spelen met (houten) bootjes, sluizen en molens. De waterspeelplaats is gratis toegankelijk en 7 dagen per week open. En terwijl de kinderen genieten van het water, kunnen de ouders, verzorgers en opa’s en oma’s genieten op het terras.
Winkel:
De winkel van Bezoekerscentrum De Poelboerderij laat zich het beste omschrijven als ‘museumwinkel met VVV-functie’. In de winkel vind je allerlei natuur gerelateerde artikelen voor zowel kinderen als volwassenen. Denk bijvoorbeeld aan natuurboekjes, lokale handnijverheid (spullen gemaakt van wol, hout of keramiek) en kunstobjecten. Stap eens binnen en bekijk het brede assortiment!
Huiskamer van Wormer
De Huiskamer van Wormer is de hotspot van Wormer. Kom gezellig langs voor een heerlijke lunch, private dining, kookworkshop of high tea en geniet van de huiselijke sfeer.
Huiskamer van Wormer
De Huiskamer van Wormer is de hotspot van Wormer. Kom gezellig langs voor een heerlijke lunch, private dining, kookworkshop of high tea en geniet van de huiselijke sfeer.
Van een verrassingsdiner tot een leuke kookworkshop, bij de Huiskamer van Wormer kun je echt voor alles terecht. Extra bijzonder is dat de keuken en bediening deels worden gerund door medewerkers die een afstand hebben tot de arbeidsmarkt. Voor het team van De Huiskamer is dit een grote verrijking en een bijzondere beleving!
Van dinsdag tot en met zaterdag tovert de keukenbrigade met verse ingrediënten veel liefde de lekkerste gerechten op tafel. Neem eens een kijkje op de menukaart en kom smullen.
Een leuk interview met Arno en Renate over de Huiskamer van Wormer lees je hier.
- 48
- 47
- 44
- 59
- 93
- 45
- 47